Tove Jansson, autorka która odważnie i z talentem porusza wyobraźnię dorosłego, serwując ciekawą przygodę, rysując niesztampowe sylwetki bohaterów. "Uczciwa oszustka" to powieść osnuta w małej szwedzkiej miejscowości Västerby, położonej nad zatoką. Wszyscy tu się znają, biorą innych na języki, bo i co mają robić, kiedy już wyjdą ze swojego domu, a śnieg ciągle sypie.
Katri Kling ma wyraźną osobowość, łatwo rzuca się w oczy sąsiadom. Dziwaczka, ostra i bardzo nieufna w relacjach, z żółtymi oczami, prowadzi bez słowa swojego psa bez imienia, opiekuje się cichym i prostym bratem, który uczy się u sąsiadów szkutników wykonywania prostych czynności przy łodziach, i marzy o własnej łodzi, z kajutą i silnikiem, najlepszej w Västerby.
Anna Aemelin owiana jest legendą, szanowana przez mieszkańców, dobrze opłaca usługi, które ktoś dla niej wykonuje (zakupy, sprzątanie), ilustratorka książek dla dzieci, zamożna, mieszka "sama ze swoimi pieniędzmi" w oddalonym dużym domu, wiosną budzi się do życia, maluje akwarelami tajemniczy naturalny las, z kolorowymi królikami. Na pierwszy rzyt oka sama wygląda jak królik. Bardzo uprzejma, toteż trudno jej zrozumieć odmienność uszczypliwej Katri, ale po pierwszych krótkich wymianach zdań, podoba jej się konkret i rzeczowość dziwaczki.
Katri świetnie rachuje, jest sprawiedliwa, bystra i przenikliwa, myśli "niezwykle rzeczowo" głównie o pieniądzach. Knuje sobie pewien plan, by "sprytnie i uczciwie zdobywać pieniądze". Szybko zaczyna wprowadzać go w życie. I już po chwili zamieszkuje z Matsem u Anny. Porządkuje jej faktury i rachunki, odzyskuje niedopatrzone pieniądze, sprząta i robi zakupy, wyjaśnia oszustwa, jakich dopuszczali się inni świadcząc jej usługi. Tydzień po tygodniu realizuje swój plan, manipuluje nieświadomością i dobrocią "rozkosznej kłamczuszki" Anny. I już wkrótce ta "okropnie sprawiedliwa" Katri dużo zyskuje, ma tyle pieniędzy, że może opłacić budowę łodzi dla Matsa. Ale i traci zaufanie czy wierność własnego psa, pozbawia Annę cennej wiary w ludzi, zapału do malowania... Czy uda się jej zapanować nad "nieświadomym okrucieństwem, jednostronnymi wykrętami i głupotą"?
To zaskakująca i wyjątkowa powieść o dziwnej relacji, o "sztuce poświęcenia komuś uwagi", o tym, że od każdego można się czegoś nauczyć, że każdy z nas jest inny, a umowa zobowiązuje do wzajemnej odpowiedzialności. O tym, że "nikt nie wie na sto procent, czy potrafi być sprawiedliwy i uczciwy"...
Tove Jansson
tłumacz: Halina Thylwe
wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa 2018
liczba stron: 240
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz