Książki w tej horrrendalnej serii czyta się szybko i z uśmiechem pod nosem. Autorka zadbała o uatrakcyjnienie nudnej historii, podała chwytliwe szczegóły, których na próżno szukać w podręcznikach od historii. Zadała ciekawe pytania, by młody czytelnik szukał na nie odpowiedzi. Wyłuskała z historii zabawne, straszne, czasem niemożliwe kwestie, wystawiła na świecznik niechlubne zdolności (do jedzenia, picia, posiadania imponującej liczby kochanek czy dzieci).
Przykłady władania królów elekcyjnych w wieku XVI-XVIII dobitnie i w wielu przypadkach pokazują, że nie trzeba mieć taty króla, urody, zbytniej inteligencji ani wielkich umiejętności rządzenia, by objąć tron. Co prawda polityka wtedy jest ponura (nieudolne panowanie Augusta II czy III), a doradców trzeba wybrać błyskotliwych, by wszystko nie runęło z impetem, by zahamować falę niepowodzeń (Jan III Kazimierz Waza zwany "królem tysiąca nieszczęść"), by sąsiedzi nie podzielili na części i nie rozebrali kraju, jak kawałki tortu (bo czasy Stanisława Augusta Poniatowskiego to nie tylko inteligencja i światłość, obiadki czwartkowe, Konstytucja 3 maja, dobre zamiary oświecenia i zreformowania państwa, ale też brak silnej woli i zdecydowania, bycie ostatnim królem Rzeczypospolitej). Oczywiście i na szczęście dla kraju, zdarzali się cenni, waleczni i mądrzy władcy o dużych zasługach dla Polski (jak Batory, Sobieski). Królowie elekcyjni byli wybierani w wyniku skomplikowanych gier politycznych i tarć między stronnictwami.
Wiek XVI-XVIII to także czas wielkich wodzów: Stanisław Żółkiewski, Jan Karol Chodkiewicz, Stefan Czarniecki czy Jan Zamoyski. To zabawna sztuka teatralna i wymyślone przez autorkę wycinki rozmów z Tadeuszem Kościuszko. To sztuka korzystania z życia (im gorzej się działo w polityce, tym z większe uciechy atrakcyjnie spędzanego czasu): zakładanie przez damy ogrodów, parków, rezydencji, sprowadzanie i gromadzenie dzieł sztuki, arrasów, tworzenie rezerwatów-zwierzyńców, zabawy w polowanie, oglądanie sztuk teatralnych, widowisk, misteriów z morałem, zwracanie uwagi na modę (bielidła, błekitnidła, naklejanie kropek-muszek na twarz kobiet). To także czas walki kobiet o niezależność, swobodę, nowinki we francuskim stylu, romansowanie, fikcyjne małżeństwa, rozwody, przykłady dzielnych kobiet, które nie zgadzały się na poniżanie przez mężczyzn. Epoka królów elekcyjnych to zmiany w podejściu do nauczania, reformy szkolnictwa, przejście z twórczego oświecenia do epoki baroku niesprzyjającej naukowym wzlotom, teorie Stanisława Staszica, powstanie Szkoły Rycerskiej, itd.
A co można przeczytać o sławnej dynastii Jagiellonów, która tak dumnie panowała na rozległych obszarach? Czy ta złota epoka XV-XVI stulecia to tylko dobre czasy? Ile intryg, trucizn i przelanej krwi kryje się za nimi? Ile rozmyślań, jak przez małżeństwa osiągnąć maksimum korzyści dla kraju? Ile zabiegów od Władysława II Jagiełły, przez Zygmunta I Starego po Annę Jagiellonkę, która "zamknęła jagiellońską krew i domowi dała piękny koniec", by kraj funkcjonował prawidłowo. Ile nowych ról małżonek, wczesnego wchodzenia w małżeństwo (by zapewnić ciągłość rodu), potajemnych ślubów. Ile zabiegów, by Zakon Krzyżaków będący u szczytu potęgi, nie zniszczył tylu polskich starań, nie przejął dóbr, by nie wytępił ludności na Litwie i Żmudzi, nie odparł nawróconych. Ile bogactw i przepychu w codziennym życiu mieszczan (pomimo wprowadzanych ograniczeń). Ilu wytrawnych żaków na Uniwersytecie Jagiellońskim i zapału do nauki. Ile cennych umysłów (Mikołaj Kopernik). Ile ustanowionych przywilejów i ulg dla szlachty, powstających parlamentów i sejmów, by nie narzucały swojej woli monarsze. Ile zgrzytów między katolikami a nowymi ruchami reformatorów (Jan Hus, Marcin Luter, Jan Kalwin), i starań, by wolność wyznania i duch tolerancji nie zostały przekreślone przez prześladowania i krwawe rzezie (jak w krajach zachodnich). Ile pięknych tańców i zabaw na dworach (zwłaszcza za czasów królowej Bony i Zygmunta Starego). Kształtująca się sztuka dyplomacji, negocjacji z sąsiadami, dynamiki w rządzeniu państwa rozciągniętego na miliony kilometrów kwadratowych (dostęp do Morza Czarnego, Adriatyckiego).
Horrrendalna historia Polski. Atrakcyjni królowie elekcyjniMałgorzata Fabianowska
ilustracje: Jędrzej Łaniecki
wydawnictwo HarperCollins, Warszawa 2020
liczba stron: 160
Horrrendalna historia Polski. Dynamiczna dynastia Jagiellonów
Małgorzata Fabianowska
ilustracje: Jędrzej Łaniecki
wydawnictwo HarperCollins, Warszawa 2020
liczba stron: 152
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz