Wegetarianka

"Nikt mnie nie rozumie... Ani lekarz, ani pielęgniarki. Wszyscy są tacy sami. Nikt się nawet nie stara zrozumieć. Zamiast tego dają mi leki i kłują zastrzykami".

"Wegetarianka" Han Kang to powieść laureatki Nagrody Nobla Han Kang w dziedzinie literatury w roku 2024 i Międzynarodowej Nagrody Bookera. To historia pewnej kobiety, która pod wpływem nocnych koszmarów przestaje jeść mięso. Pomimo sprzeciwu męża, niezgody rodziny, zaskoczenia społeczeństwa. Każda z trzech części wciąga mocno, pokazuje interpretację tego procesu przez różne osoby (męża, siostrę, szwagra). Chwilami powala, czasem zaskakuje. Pokazuje historię kobiet, choroby wewnętrznej, uwarunkowań i relacji rodzinnych, zaskakujące rozwiązania stosowane przez mężczyzn, bunt wobec norm społeczeństwa i nieznośnego patriarchatu. Powieść jest bardzo intensywna, poetycka, rozumiana na wielu płaszczyznach, działa na wyobraźnię, pokazuje siłę szaleństwa i jednocześnie przeraża.  

"Małomówna, bez zarzutu zajmowała się domem", zwyczajna (według relacji egocentrycznego męża), niczym nie wyróżniająca się Yong-hye rezygnuje z jedzenia mięsa. "Coraz bardziej nieobecna i wyraźnie czymś przygnębiona". "Chociaż wegetarianizm nie jest w dzisiejszych czasach niczym szczególnym". Ani on ("pomyślałem, że wcale jej nie znam"), ani rodzice, zwłaszcza ojciec nie akceptują tej decyzji. Wydawałoby się niewiele znacząca decyzja mocno wpływa na bohaterkę i jej bliskich. Dziewczyna niknie w oczach, przestaje spać, bo kiedy zasypia, dręczą ją koszmary, destrukcja ciała i umysłu sięga maksimum. Współpracownicy męża jawnie naśmiewają się ze scen z udziałem zwierząt - dzikich bestii i rozkoszują jedzeniem mięsnych dań ("jej spojrzenie popsuło wszystkim nastrój"). Ojciec na siłę próbuje jej wcisnąć mięso, żeby ją "wyleczyć". Szwagier artysta służy niespodziewaną pomocą i zawozi do szpitala, kiedy ta targnie się na swoje życie, a potem w malowniczy sposób przekona do pozowania, prezentacji "plamki mongolskiej", nagrywania erotycznych scen i wykorzysta seksualnie. Starsza siostra, która od zawsze czuła się odpowiedzialna za nią, do końca próbuje z nią być, podtrzymywać przy życiu, nie rozumie gdzie popełniła błąd zarówno w relacji z siostrą, jak i mężem, który posunął się do haniebnej zdrady, uczciwa i oddana, choć "od dawna martwa" żyje napędzana miłością do swojego syna.

Delikatny język, poetycka proza pokazują brutalne sceny (nocne koszmary Yonh-hye, twarda dłoń ojca, krzyk matki, szpitalna znieczulica), trudne zagadnienia choroby psychicznej, przemocy, wyobcowania, opresji społeczeństwa, które nie godzi się na takie "dziwactwa". Autorka balansuje między realnością a metaforą, zmusza do obrania stanowiska wobec moralności, siły wolności, podejmowanych decyzji, wpływu rodzinnych relacji na człowieka.

Wegetarianka (ang. The Vegetarian)

Han Kang, tł. Justyna Najbar-Miller, Choi Jeong In

wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2024, wyd. 2

liczba stron: 256