Nagrodzone w IV edycji Konkursu Literackiego im. Astrid Lindgren: Zielone martensy i Szary

Z przyjemnością wgłębiłam się w świat książek nagrodzonych w IV edycji Konkursu Literackiego im. Astrid Lindgren. Książki kolorowe zielono-szare, czyli "Zielone martensy" Joanny Jagiełło i "Szary" Moniki Błądek. Poziom artystyczny i tematyczny śmiało polecam do czytania dzieciom i młodzieży. Młodzi czytelnicy znajdą tu odbicie swoich dylematów i trosk, małych codziennych radości, sukcesów, zmierzą się z pierwszymi poważniejszymi przyjaźniami i nazwą po imieniu miłość.

"Zielone martensy" to opowiadanie na wiele głosów. Trzy osoby mówią o tym, co dzieje się w ich świecie, jak wygląda dane wydarzenie z ich perspektywy, o swoich odczuciach. Są to: Wiki, Opta i Feliks. Każdy z nich jest inny, każdy ma swoje problemy na miarę swojego wieku, no może Feliks ma ich trochę ponad wiek. To dzięki temu możemy bliżej przyjrzeć się problemowi eurosieroctwa i sytuacjom, z którymi borykają się pozostawione dzieci. Dobrze, że zawsze blisko jest Babi, która ma skaner czy radar "na wszystkie niuanse nastroju" Feliksa i potrafi świetnie go wyczuć i nim pokierować, i nawet w chwili choroby potrafi wnosić w życie młodych energię i radość.

Spotykamy się tu także z problemami nastolatków: otyłość, choroby cywilizacyjne, wykluczenie przez środowisko rówieśników, starania o przyjaźń i bezlitosne zachowania koleżanek względem tego, kto biedniejszy i nie jest w stanie dorównać telefonem, fiszką czy konwersami. Kwestia samotności i trzymający w napięciu motyw porwania, mocno uwydatnione poprzez opisy Wiki.

Zielone martensy to symbol niezależności, wolności, pozytywnego podejścia do świata, i chwytania z niego garściami, wdzięczności za to, co przynosi życie. Bo są przecież "ważne momenty w życiu, w których zmienia się wszystko, chwile, które chciałoby się zatrzymać na zawsze. I może być najciężej na świecie, ale jeśli jest ktoś, to i tak warto". A przekonują o tym Opta i Feliks. Pokazują, że warto iść pod prąd, nawet gdy inni się z tego śmieją, gdy w nauczycielach czy rodzicach nie można znaleźć wsparcia. Gdy jest trudno, bardzo trudno, nawet jeden przytulas dziennie daje wielką moc:) i trzeba to wszystko "jakoś poukładać" po swojemu.

Książka otrzymała II nagrodę w IV edycji Konkursu Literackiego im. Astrid Lindgren, organizowanego przez Fundację ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom.

Zielone martensy
Joanna Jagiełło
wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa 2016
liczba stron: 240

Druga książka nagrodzona w konkursie to "Szary" Moniki Błądek. Głónym bohaterem jest Szamil, chłopiec z trudną przeszłością, porywczy i silny. W porę trafia w ręce mądrych opiekunów, którzy potrafią dobrze pokierować jego rozwojem, a siły i chęci do walki skierować na właściwe tory. Szamil toczy codzienne walki w szkole i na treningach, by mieć swoją rodzinę i nie wyrzec się swojego czeczeńskiego pochodzenia. 

Inteligentnie wygrywa w rozmowach z psychologiem czy terapeutą. Natomiast trener klubu "Niepokorni" i wujek wyczuwają go znakomicie. Pod grubą skórą młodzieńca widzą dobry charakter i są w stanie wyłuskać z niego to, co najlepsze. Szamil musi mieć tylko okazję się wykazać, zawalczyć nad własnym instynktem i trafić na odpowiednie towarzystwo. Wtedy opiekunowie mogą spać spokojnie, nie muszą się obawiać, że "ulegnie złym wpływom". Nawet porażka ze "szczerbatą walkirią" nie jest w stanie wyprowadzić go z równowagi. "Babskie zajęcia", jak szycie strojów na turniej rycerski nie denerwuje i staje się "ultraśną" przygodą. A obóz MMA jest dobrym sposobem na wakacyjny czas, na przyjaźnie, rozwój odwagi i mądrej zabawy. To także dobra okazja na określenie siebie i udowodnienie, że można być silnym i wcale nie krzywdzić innych, nie rozwiązywać konfliktów siłą. Można nawet okazywać emocje, i nie być za to krzywdzonym. Można być "jak wilk" i z radością wracać do domu, z satysfakcją a nie pochyloną głową.

Autorka książki, jak jej bohater, jest niepokorną wojowniczką, strzela z łuku, włada mieczem, fechtuje szablą, trenuje sztuki walki. Stąd zapewne pomysł na osadzenie akji w klimacie, który jest fascynującą i niezwykle ciekawą pasją.

Książka "Szary" otrzymała III nagrodę w kategorii 10-14 lat w IV Konkursie Literackim im. Astrid Lindgren na współczesną książkę dla dzieci i młodzieży, zorganizowanym przez Fundację "ABCXXI - Cała Polska czyta dzieciom" pod honorowym patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Biblioteki Narodowej, Rzecznika Praw Dziecka i Ambasady Szwecji, przy finansowym wsparciu Fundacji PZU.

Szary
Monika Błądek
wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa 2016
liczba stron: 224