Książka na zimę, cz. 1

Zima to dobry czas na gorącą herbatę/kakao, koc i dobrą lekturę. To, co w ostatnim czasie pochłonęło mnie i z przyjemnością polecam Wam, to trzy odmienne tematycznie lektury nt. życia drzew, ludzi w kibucu i przerażających faktów z życia codziennego w Polsce.

1. Sekretne życie drzew

To duża dawka informacji podana w niezwykle przyjemny sposób. Fascynacja w opisywaniu życia drzew, ich sekretach, o których przeciętny spacerowicz lasu nie ma pojęcia. Dla mnie to cudowna podróż po świecie roślin i ich nieodłącznych towarzyszy (owadów, grzybów i zwierząt). Z zachwytu nad życiem drzew konieczne jest wyjście do lasu i włóczenie się po miejscu "pełnym rarytasów", bogatym jak "dom towarowy".

Mnóstwo szczegółów z życia drzew, plastyczny język, fascynacja autora swoim zawodem, cudowne snucie opowieści o własnej pasji życiowej. Nic dziwnego, że książka zyskuje tak wielu czytelników.

Drzewo porównywane do człowieka rośnie, dojrzewa, starzeje się. Człowiek zrzuca pół kilograma naskórka rocznie, kora drzewa łuszczy się, traci cząsteczki i wytwarza nowe, mniej lub więcej, to zależy od tego czy drzewo prowadzi spokojny czy "rozbuchany styl życia". Na starość drzewo kurczy się, maleje, staje się zgrabiałe, jak w reumatyzmie, niedołężnieje. Sączące się ranki w korze otwierają się na grzyby, które wnikają coraz głębiej, zjadają cukry, celulozę, zmieniają drzewo w proch. "Wreszcie" słyszy głos młodych, które będą się pięły w jego miejsce. Jako istocie społecznej, w pojedynkę żyje mu się trudno, w grupie tworzy ekosystem, który łagodzi skutki upałów, gromadzi wodę, produkuje wilgotne powietrze. Współcześni samotnicy nie mają szans na fajne wspólne życie.
Żyjąc według zasad savoir-vivru, drzewo pnie się równiutko w górę, symetryczne do regularnej korony korzenie, prosty pień. Wychowuje sobie następcę, rozsiewa tysiące nasion, by choć kilka z nich mogło wykiełkować, a jedno czy dwa urosnąć. Komunikuje się z innymi przy pomocy "wood-wide-web", przekazując informacje o suszy, owadach, niebezpieczeństwach. Kiedy słyszy trzask, krzyk pragnienia wody, może wspomóc systemem korzeni.

Potrzeba w naszej świadomości większego szacunku dla drzew, docenianie ich zalet, czerpanie ile się da ze spacerów po lasach iglastych. Dostrzeganie pracy sójek pod dębami, maleńkich owadów i ptaków żyjących w koronach (nawet 2 tysiące, 257 gatunków!) drzew liściastych. Zauważenie ciężkiego losu przycinanych miejskich drzew - "dzieci ulicy", pijanych drzew.

Sekretne życie drzew. Co czują drzewa? Jak komunikują się ze sobą...
tytuł niemieckiego oryginału: Das geheime Leben der Bäume
Peter Wohlleben
wydawnictwo Otwarte, Kraków 2016
liczba stron: 256

2. Wśród swoich 

"Kibuc zmienia porządek społeczny, ale natura ludzka się nie zmienia, a jest niełatwa". "Wśród swoich" to lektura przyjemnie nastrajająca do wgłębiania się w odległy izraelski świat. 

Dzięki wnikliwości i niezwykłemu talentowi autora z przyjemnością czyta się o życiu w kibucu w latach 50. To miejsce i czasy młodości autora, czasów dojrzewania do pisania takiego, jakie dzisiaj możemy poznawać. Spokojne, nastrojowe opisy zwykłych ludzi, tych którzy snują marzenia, doznają lęku, samotności czy straty, tęsknią, kochają, płaczą.

Kibuc to życie blisko siebie, plejada oryginalnych osobowości na małym terenie. Znajomość sąsiada na wylot, dowcipne komentowanie lub krytykowanie jego poczynań. Wspólna praca, wspólne podejmowanie decyzji drogą głosowania, zbiorowe wychowywanie dzieci i ograniczenie roli rodziców. Nienaturalne oddawanie dzieci do ośrodka, płacz, tęsknota, dokuczanie słabszym. 

Ukryte miłości. Ciche odchodzenie od męża (bo "odpycha od lat swoimi słowami, zapachem, dowcipem, drapaniem się, chrapaniem, dłubaniem w nosie"). Niefortunne związki skazane na niepowodzenie: "miłość wydała mu się jeszcze jedną z życiowych plag, przed którą trzeba pochylić głowę, przeczekać zaciskając zęby". Oczywiste zachowania innych: "każdy komu brakuje kobiety w kibucu Jikhat może po prostu ustawić się w kolejce pod schodami Dawida Dagana i trochę poczekać. Kobiety wyfruwają stamtąd co chwila, jak niedopałki". Trudne odważne stawianie kroków, by zostawić kibuc i iść dalej poznawać świat z pustymi rękami.

Wśród swoich
tytuł oryginału: Bein Chawerim
Amos Oz
wydawnictwo Rebis, Poznań 2016
liczba stron: 152

3. Polska odwraca oczy

Trzecia lektura poraża okrucieństwem człowieka i nieudolnością polskiego systemu. "Nie ma innego takiego państwa na świecie, gdzie strażnik z zimną krwią zabija kilku policjantów. Nie ma drugiego takiego kraju, gdzie dyrektor zakładu zabija więźnia jak świnię. Tylko w Polsce psychologowie więzienni wystawiają czterokrotnemu mordercy taką opinię, że może wyjść na zwolnienie warunkowe. I nikt z tego nie wyciąga wniosków."

Nieskuteczny wymiar sprawiedliwości, zakłamanie sędziów i policji, okrutni/wycofani wychowawcy ośrodków, maltretowane dzieci, gwałcone kobiety i nieukarani gwałciciele, bezbronni zwykli ludzie pozostawieni samym sobie. Pozostaje mieć nadzieję, że tak odważne podjęcie tematów przez dziennikarkę, przyniesie choć kilka zmian na lepsze. A odwaga i wnikliwość w najważniejsze sprawy karne ostatnich lat przyczyni się do odwrócenia losu tych najbardziej pokrzywdzonych.

Dawno nie czytałam tak wstrząsających historii, które dzieją się blisko mnie. Te z odległych zakątków czytam i przejmuje mnie los tamtych ludzi, ale wiem, że mnie nie do końca dotyczy. A to wszystko, co opisała Justyna Kopińska, dzieje się obok, w pobliskim mieście, w miejscowości, w której byłam czy będę! Na początku dawkowałam sobie te informacje, ale zbyt mocno mnie męczyły, resztę przeczytałam jednym tchem, żeby zapomnieć, i żeby nie śniły mi się po nocach.

Przestępcy chodzący na wolności pomimo kilku udanych zabójstw. Prezydenci miast, którzy lubią, jak się inni "kurczą" przed nimi ze strachu. Siostry zakonne, które "biły za wszystko, wkładały mydło do ust". Niewidomy utalentowany muzycznie chłopiec, któremu odmówiono prawa do normalnej nauki przez błędną diagnozę. Policjanci działający tylko dla lepszych statystyk, a nie dla dobra obywateli. W końcu ośrodki socjoterapeutyczne czy oddziały psychiatryczne, które zabierają więcej niż dają i zostawiają bolesne rany do końca życia. Cała plejada osób i miejsc.

16 przerażających historii, to tylko namiastka tego, co dzieje się w Polsce. Trudno nie odwracać od tego oczu, trudno mieć świadomość tych faktów, trudno z tym żyć. Pozostaje mieć nadzieję, że głos reporterki ma moc.

Polska odwraca oczy
Justyna Kopińska
wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 2016
liczba stron: 234


Którą z nich wybierzecie dla siebie?